Euskal ohiduraren bihotzean

Aurpegia egur-ikatz hautsez belzturik, itxura

beldurgarria du Olentzerok. Lehen, haurrei

beldur egiteko erabilia zen. Haren boneta eta

jantzi higatu zikinek gogorarazten dute

Olentzero mendian, animale basa eta alegiazko izakien

eremuan, bizi eta lan egiten duela. Igitaia erabiltzen du

abar zamak mozteko. Saturno jainkoaren igitaiaren gisara,

urtea bi garaitan zatitzen duen solstizioaren mozketa

misteriotsuaren sinboloa da ere. Duela aspaldi, Olentzerori

gizon itxura eman aitzin, igitaia bat zintzilikatzen

zen supazterrean haur gezurtariak edo ohera joan nahi

ez zutenak mehatxatzeko. Ikazkinaren fama txarra oroitarazten

du arno xahakoak. Osagai harrigarria urari

zuzenduak baitziren usaian urte bukaerako ospakizunak.

Pirinioetan, aroztegi ugari zeudenez, hauen ibilarazteko

hain garrantzitsua zen ikatza irudikatzen du ikatzez

(eta ez goxokiez!) beteriko zakuak. Baina, sinbolikoki,

bizi lokartuaren seinalea da ikatza, bai eta neguaren

ondotik lurra berotzen berriz hasiko den sinboloa ere.

Mezularia da…

Olentzero, gure jatorriko menditik jaisten den ikazkina,

berak ere ulertzen ez duen mezu baten ekarlea da.

Galdera anitz bururatzen zaizkio Olentzerori eta erantzun

guti. Mundua mundu denetik, Unibertsoaren aitzinean

dagoen existentziari aurre egin behar izan diete gizon eta

emazteek... Euskaraz ari da Olentzero. Dakarren mezua,

neguko solstizioarena: “gauari gaina berriz hartuko dio

egunak, argiak iluntasuna garaituko du” sinplea, denboraz

kanpokoa eta sakona da, aldi berean. Itxaropena eta

balioak aipatzen ditu. Olentzeroren mitoa aldatuz joan

da denbora iragan ahala, eta oraingo munduan ere oihartzuna

dauka. Eta, gaur egun haurrei zuzentzen bazaie ere,

denek partekatu ohidura bat izaten jarraitzen du. Eta

goxokiak banatzen dizikie tipiei ikazkinak... Kontsumo

jendartetik biziki urrun! Oroitarazi behar da ere, Euskal

Herriko hiri eta herri guzietan ospatua dela Olentzero...

Urte bukaera honetan, Olentzeroren Lagunak elkarteak Olentzerori buruzko liburuxka pedagogiko hirueleduna (frantsesa, euskara, gaztelania) argitaratu du. Lehen mailako haurrei zuzendua, euskaren erakaskuntza eskaintzen duten Iparraldeko eskola publikoetan zein pribatuetan banatua izan da.