Baiona, plurau e tan singulara

A l’encontre exacte d’un arriu e d’un fluvi, de la Niva basca e de l’Ador gascon, Baiona qu’es a la confluéncia de las culturas, de la mar grana e de la montanha, de l’istòria e de l’aviéner. Mès que s’i viu au present, en seguint l’aiga qui s’escor, qui mia shens nat esfòrç de las carreròtas millenàrias a las frescas monumentaus deus street artistas de renom, deu musèu Basco e de l’Istòria de Baiona dinc aus ponts baionés animats peus pescadors au ritme de las marejas

Baiona, vila fortificada

Lòc de passatge e d’enradigament pregond, Baiona qu’es la pòrta d’entrada deu País Basco en medish temps com un pòrt bròi obèrt de cap au mond. Que s’i viatja a cai, en afirmar ua centralitat shens nat complèxe que la devisa latina oficiau, « numquam polluta » (« jamei polluida »), non pòt qu’ahortí’s. Mes que damora que la vila fortificada qu’a sabut resistir a un quinzenat de siètis e que lo Castèth Nau, edificat après la represa de Baiona peu Rei de França au miei deu sègle XVau, qu’auhereish, dab la soa arquitectura, ua vigilància militara peus torns com peu còr de la ciutat.  

Baiona, vila capitala

Aquera vocacion centrau que hè erigir Baiona en capitala administrativa, culturau e economica deu País Basco com estó, que hè un milèr d’annadas, la capitala politica deu Labord. Qu’es tanben ua plaça mercadèra de compte har mercés a ua identitat comerciau hòrta e diversificada. Aqueth determinisme arrajolant e atractiu que’n hè shens nat dobte ua tèrra d’arcuelh privilegiada e la populacion baionesa que creish shens paus ni cès, e que passa d’ara enlà los 50 000 abitants.

Que n’èra dejà lo cas, que hè 500 ans, quan los Judius de la peninsula iberica, en tot huéger l’Inquisicion, importèn los secrets deliciós deu chocolat dens los talhèrs de la vila, o mei recentament quan los refugiats bascos e desvolopèn la practica deu poteo com l’art de la vita sociau dens los bars deu Petit Baiona. 

Lo saber-víver a la baionesa

L’Espanha que possa tanben la soa còrna en dedicar, per las arènas de Baiona, la plaça taurina mei vielha de França o en sacrificà’s a la gastronomia miniatura de las tapas, dens la frescor arretrobada deus bòrds de Niva. Un saber-víver a la convergéncia, finalament, de totas las identitats baionesas, incarnidas au còr de vila per tres quartièrs de personalitats afirmadas : le Gran Baiona, lo Petit  Baiona, e Sent Esperit. 

Le sens de la hèsta

Baiona qu’es la soma deus sons quartièrs, shens que nat camp n’i sia jamei arretirat, rai tà Vauban qui n’a hargat los contorns. Un saber-víver qui es tanben un « saber-hèsta », lo temps de celebrar la musica, lo camajon deu país o, au còr de l’estiu, d’afirmar aquera vocacion en partatjar pro com cau las Hèstas tradicionaus de la vila entà’n har l’un deus eveniments populars mei coneguts de França. O en haussant los suportaires de rugbi de l’Aviron Baionés dens l’elèit deus publics de Tòp 14.

 

Bayiona qu’es aqueth ensemble de colors, d’art e d’istòria, de caractèr e de passions. Un tablèu de mèste qui torna miar tà las òbras de tria deu musèu de las bèras Bonnat-Helleu, guardian d’ua colleccion shens nat equivalent enter París e Madrid. Baiona, un epicentre de nuàncias, gravadas dens la pèira, que’s modèla la personalitat, shens nat equivòc, plurau e tan singulara.